40. rocznica wprowadzenia stanu wojennego

Przez cały okres swego pontyfikatu Ojciec Święty Jan Paweł II podkreślał nieprzerwalną łączność i przywiązanie do Ojczyzny. W czasie IV Pielgrzymki do Polski z całą mocą podkreślał: „To jest moja matka, ta ziemia! To jest moja matka, ta Ojczyzna! To są moi bracia i siostry!”. Cała posługa Karola Wojtyły jako kapłana, a później jako Biskupa Rzymu przeniknięta była troską o dobro polskiego narodu. Szczególnym wyrazem tej troski była duchowa łączność Papieża z rodakami w okresie stanu wojennego.

Już 13 grudnia 1981 roku, zaraz po wprowadzeniu stanu wojennego, w czasie modlitwy Anioł Pański, Ojciec Święty wyraził swój gorący apel: „(…) nie może być przelewana polska krew, bo zbyt wiele jej wylano, zwłaszcza czasu ostatniej wojny. Trzeba uczynić wszystko, aby w pokoju budować przyszłość ojczyzny”. Przez kolejne miesiące nieustannie kierował swe modlitwy przez wstawiennictwo Jasnogórskiej Jutrzenki Wolności za swój Dom Rodzinny.

Papież miał głębokie doświadczenie katorżniczej pracy i wyzysku człowieka przez człowieka, a przez to ogromną wrażliwość na zjawisko niesprawiedliwości społecznej. Dlatego też nieustannie podkreślał godność osoby ludzkiej, jej podmiotowy charakter oraz niepodważalność i nienaruszalność jej przyrodzonych praw. Czynił to wielokrotnie w kontekście wydarzeń w Polsce: „państwo nie może być mocne siłą żadnej przemocy, może być mocne tylko siłą pełnej podmiotowości narodu. (…) Dlaczego nie przywraca się mu tej podmiotowości, która jest jego prawem? Dlaczego dokonuje się alienacji państwa, budując na przemocy?” Pytania te pozostawały bez odpowiedzi, bo mimo usilnych starań Ojca Świętego polskie granice były zamknięte, a władze państwowe głuche na jego głos.

Mimo to, przez cały okres stanu wojennego Jan Paweł II nieprzerwanie wzywał do dialogu, jedynej drogi porozumienia. Świadom, że droga ta nie jest łatwa, podkreślał, że jest możliwa. Przez dialog, przy poszanowaniu praw każdego człowieka i obywatela, wyraża się „siła i powaga władzy”. Dialog może zapewnić też jedyne trwałe rozwiązanie, które przyniesie zwycięstwo nie tylko rządzącym, ale także obywatelom.

Gdy w końcu, w czerwcu 1983 r. Ojciec Święty odbył swą II Pielgrzymkę do Polski, podkreślał znaczenie odpowiedzialności. Wzywał cały Naród, każdego obywatela do odpowiedzialności za swój rozwój, za swoje życie społeczne i wspólnotowe.

Zaledwie miesiąc po zakończeniu II Pielgrzymki, gen. Wojciech Jaruzelski zniósł stan wojenny. Rola Ojca Świętego w przemianach, które miały miejsce w ciągu kolejnych lat w Polsce i Europie wschodniej jest niezaprzeczalna. Jego ustawiczna troska o sytuację w Polsce walnie przyczyniła się do upadku bloku komunistycznego.

W związku z przypadającą w tym roku 40. rocznicą ogłoszenia stanu wojennego Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Biuro Niepodległa zapraszają do akcji zorganizowanej przez Instytut Pamięci Narodowej – „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” poprzez zapalenie 13 grudnia w oknie świecy i wyrażenie solidarności z ofiarami stanu wojennego.

IPN nawiązuje do gestu solidarności, jaki wobec Polaków żyjących w stanie wojennym w Wigilię Bożego Narodzenia 1981 r. wykonały rzesze mieszkańców wolnego świata. Do postawienia w oknach symbolicznych świateł wezwali wtedy prezydent USA Ronald Reagan oraz papież Jan Paweł II.

W bożonarodzeniowym orędziu prezydent USA wspomniał o Polakach cierpiących z powodu reżimu komunistycznego i zwrócił się do Amerykanów, mówiąc: „Niech płomień milionów świec w amerykańskich domach będzie świadectwem, że światła wolności nie uda się zgasić”. Tamtej zimy świece zapłonęły w oknie Białego Domu i w Pałacu Apostolskim w Watykanie. Polacy w kraju w podobny sposób wyrażali swój sprzeciw wobec brutalnej polityki komunistycznych władz.

IPN już po raz dziewiąty zachęca do wzięcia udziału w akcji poprzez zapalenie 13 grudnia 2021 r. o 19.30 w oknie świecy, a tym samym do wyrażenia solidarności z ofiarami stanu wojennego. Można również zapalić wirtualną świeczkę na stronie swiatlowolnosci.ipn.gov.pl.