Ofiarami zbrodni katyńskiej byli w przeważającej mierze oficerowie Wojska Polskiego, Korpusu Ochrony Pogranicza, funkcjonariusze Policji Państwowej, Straży Więziennej oraz wywiadu i kontrwywiadu. W większości byli to zmobilizowani na czas wojny oficerowie rezerwy: lekarze, prawnicy, urzędnicy, inżynierowie, nauczyciele, pracownicy naukowi, kapłani, literaci i publicyści, działacze polityczni i społeczni – tym samym kwiat polskiej inteligencji. W ocenie kierownictwa Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) stanowili „zdeklarowanych i nierokujących nadziei poprawy wrogów władzy sowieckiej”, wobec czego należało ich zlikwidować.
O bolesnej karcie historii polskiego narodu zapisanej na „Golgocie Wschodu” pamiętał również Jan Paweł II. 24 grudnia 1993 r. podczas modlitwy wigilijnej zwracał uwagę na znaczenie pamięci o zbrodni katyńskiej i jej ofiarach: „Klękamy przy nieznanych mogiłach z tą świadomością, że zapłacili oni szczególną cenę naszej wolności. Dali – rzec można – definitywny kształt tej wolności, klękamy zwłaszcza przy mogiłach katyńskich. Prawda Katynia jest stale obecna w naszej świadomości i nie może być wymazana z pamięci Europy”.
Znamienne słowa wypowiedział także 13 kwietnia 1996 r. w trakcie spotkania z przedstawicielami Rodzin Katyńskich: „Jesteście świadkami śmierci, która nie powinna ulec zapomnieniu. Tragiczne wydarzenia, które miały miejsce na wiosnę 1940 roku w Katyniu, Charkowie i Miednoje, są rozdziałem w martyrologium polskim, który nie może być zapomniany. Ta żywa pamięć powinna być zachowana jako przestroga dla przyszłych pokoleń”.
Wymownym akcentem łączącym pontyfikat Jana Pawła II z martyrologią polskich oficerów była wizyta w podkijowskiej Bykowni – zwanej „ukraińskim Katyniem” – złożona 24 czerwca 2001 r. w trakcie pielgrzymki na Ukrainę. Papież modlił się wówczas nad mogiłą ofiar sowieckich represji z lat 1937-1941, wśród których znajdują się również polscy oficerowie, policjanci i strażnicy więzienni – część osób figurujących na ukraińskiej liście katyńskiej.
Zachęcamy także do zapoznania się z serwisem internetowym http://80rocznicakatynia.pl powstałym z inicjatywy Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. W obliczu pandemii jest to jeszcze jedna cenna inicjatywa pozwalająca w sposób wirtualny upamiętnić i przywołać z imienia i nazwiska pomordowanych oficerów.
