W dniu 11 stycznia 2015 r. zmarła Danuta Michałowska (1922-2015) aktorka, reżyserka, profesor i rektor krakowskiej PWST, Honorowy Obywatel Miasta Krakowa, koleżanka Karola Wojtyły z czasów Jego zaangażowania się w działalność teatralną w latach 1940-1943. Jako młoda gimnazjalistka po raz pierwszy zobaczyła go 15 października 1938 r. podczas wieczoru poetyckiego: „Drogą topolowy most” na scenie Sali Błękitnej Domu Katolickiego (obecnie gmach Filharmonii Krakowskiej), gdzie jako student polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego recytował swoje młodzieńcze wiersze. Zaproszona przez Juliusza Kydryńskiego po raz pierwszy spotkała Karola w sierpniu 1940 r. w mieszkaniu rodziny Kydryńskich przy ul. Felicjanek 10 w Krakowie, gdzie z inspiracji Juliusza Osterwy podjęli pracę nad sztuką Stefana Żeromskiego: „Uciekła mi przepióreczka”.
We trójkę w wojennych warunkach konspiracyjnych dla trzydziestu osób wystawili II akt tego dzieła. W kolejnych miesiącach w mieszkaniu rodziny Michałowskich przy ul. Dunin Wąsowicza (obecnie ul. Smoleńsk 36) w tym samym składzie poszerzonym o Tadeusza Kwiatkowskiego pracowali nad „Nocą tysiączną drugą” Cypriana Kamila Norwida, ale tym razem do końcowego pokazu nie dochodzi. Na początku 1941 r. – znowu u Kydryńskich – przygotowują sceny z „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego. Do czerwca tego roku tym razem w mieszkaniu Tadeusza Kudlińskiego pracowali nad „Wyzwoleniem” Wyspiańskiego i „Fajką Kopernika” Juliusza Kydryńskiego, ale ze względu na ciągłe aresztowania nigdy nie dochodzi do premier tych spektakli. W sierpniu 1941 r. Karol Wojtyła zaprosił Danutę na spotkanie założycielskie Teatru Słowa, który organizował wspólnie z przybyłym z Wadowic Mieczysławem Kotlarczykiem. W tym konspiracyjnym teatrze nazwanym potem Teatrem Rapsodycznym pod kierownictwem Mieczysława Kotlarczyka do 1943 r. wystąpili w sześciu z siedmiu przygotowanych i wystawionych przez ten Teatr sztukach: „Król-Duch”, „Beniowski” i „Samuel Zborowski” Juliusza Słowackiego, „Hymny” Jana Kasprowicza, „Portret artysty” Cypriana Kamila Norwida, „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza. W sumie zagrali razem w kilkunastu spektaklach poprzedzonych niemal setką prób. Po wojnie Danuta Michałowska została zawodową aktorką i grała w Teatrze Rapsodycznym do 1961 r., gdy założyła własny Teatr Jednego Aktora przemianowany potem na Teatr Godziny Słowa.
Karol Wojtyła jako ksiądz, biskup i kardynał przez wszystkie lata interesował się działalnością Teatru, którego był współzałożycielem – chodził na premiery, uczestniczył w merytorycznych dyskusjach i w ważnych wydarzeniach (np. w 1950 r. wmurowanie puszki z dokumentami Teatru Rapsodycznego w fundament osi pod sceną obrotową powstającego wtedy siedziby teatru przy ul. Starowiślnej 21), udzielał aktorom ślubów, chrzcił ich dzieci, pisał artykuły, pomagał w latach zawieszenia działalności teatru (1953-1957), konsultował z T. Kotlarczykiem swoje utwory dramatyczne, np. „Przed sklepem jubilera”.
W 1967 r. interweniował u ministra kultury, niestety nieskutecznie, przeciw definitywnemu zamknięciu Teatru Rapsodycznego przez totalitarne władze państwowe.
Danuta Michałowska została pochowana 16 stycznia br. na cmentarzu Parafii Najświętszego Salwatora w Krakowie – tym samym, na którym spoczywa także Mieczysław Kotlarczyk przyjaciel Karola Wojtyły, twórca i założyciel Teatru Rapsodycznego.
Michał Jakubczyk
